Dank u voor het bezoek

Een van de lastige onderdelen in het alledaags sociaal verkeer is afscheid nemen, een situatie die wij Nederlands gereformeerden met onze rijke traditie van bij elkaar koffie drinken na de kerk, regelmatig aan den lijve ondervinden. Leuk dat die gemeenteleden langskomen, maar hoe krijg je ze weer weg?

Er zijn situaties (soms al na vijf minuten) waarin je het liefst botweg aan zou kondigen dat het bezoek op moet hoepelen, maar dat lukt alleen op het papier van boekjes met griezelige titels als 'assertiviteit in tien eenvoudige stappen'. In werkelijkheid is iedereen overgeleverd aan een fijnzinnige, nauwelijks waarneembare vorm van interactie tussen bezoek en gastheer of –vrouw. En daar gaat het vaak mis. Het verschil tussen het 'nou...' of 'dus...' in de betekenis van 'willen jullie nog een bakkie' en 'we zijn uitgepraat' is levensgroot, maar bestaat bij de gratie van subtiele nadruk. En als na een iets langer aangehouden 'dusss...' ('ga in vredesnaam weg!') al snel een woord als 'goed' ('ik doe je wat als nu niet gaat!') of 'mooi' ('ik ben bereid ervoor te betalen') volgt, zou het duidelijk moeten zijn. Dat vergt oefening en – belangrijker – aanleg.

Een aanzienlijk deel van de bevolking, kerkvolk incluis, mist deze sociale gevoeligheid. Hoe dan te handelen?

Met verbeten gerinkel de glazen van tafel grissen kan helpen, maar schept ook verwachtingen over wat er vervolgens op tafel komt. Domweg stoppen met converseren lijkt in eerste instantie een aardige oplossing, maar herbergt het enorme risico dat de gast zelf een gespreksonderwerp te berde brengt en aldus belandt bij iets vreselijks als zijn hobby (vleesetende planten), de hypotheekmarkt ('jij kunt de komende vijfhonderd jaar zeker ook niet verhuizen?') of – ieks! – zijn bekeringsgeschiedenis ('heb jij eigenlijk ooit een moment gehad dat je echt 'ja' hebt gezegd?').

Een flauwte ensceneren moet ronduit worden afgeraden, of het dient slechts als uiterste noodoplossing gebruikt te worden (in het geval dat de gastheer of –vrouw niet meer voor zichzelf in staat). Op het moment zelf is het zeer effectief, maar het bezoek zal binnen afzienbare tijd opnieuw op de stoep staan om te zien of het al beter gaat. Dan weer omvallen loopt in de gaten en men krijgt er praatjes van, wat tot ouderlingenbezoek kan leiden. En daartegen helpt niets.

Daarom stel ik een teken voor, in eerste instantie te gebruiken bij Nederlands gereformeerd koffie-na-de-kerkbezoek, maar daarna wellicht ook in het algemeen. Een sein dat rekening houdt met alle sociale gevoeligheden, dat niemand bruuskeert, in al zijn subtiliteit niet mis te verstaan is en christelijk bovendien, wat kansen biedt op het missionaire vlak: u sluit de ogen en dankt voor het bezoek. Amen.